Volkmar Meitzen, ur. 20 maja 1822 w Krapkowicach, zmarł 5 listopada 1900 we Wrocławiu, był postacią o bogatej karierze zawodowej w branży górniczej.
Pełnił wiele istotnych ról, w tym górnika, sztygara, a także inspektora i dyrektora kopalni węgla kamiennego Król, zlokalizowanej w Królewskiej Hucie, która dzisiaj nosi nazwę Chorzów.
Jego działalność nie ograniczała się tylko do górnictwa; był również radnym i kluczowym liderem ewangelickiej większości w pierwszej Radzie Miasta Królewskiej Huty.
Meitzen odegrał istotną rolę w walce o uzyskanie przez miasto praw miejskich, co miało znaczący wpływ na jego rozwój.
W uznaniu jego zasług, otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta, co świadczy o jego wkładzie w miejscową społeczność.
Życiorys
Volkmar Meitzen przyszedł na świat w rodzinie, w której zawód poborcy podatkowego był niezawodnym obyczajem. Już w młodzieńczych latach rozpoczął edukację w gimnazjum w Gliwicach. Niestety, po stracie ojca, jego sytuacja finansowa uległa znacznemu pogorszeniu, co zmusiło go do przerwania nauki w wieku szesnastu lat. Wkrótce znalazł zatrudnienie jako płukacz i kontynuował karierę jako ładowacz oraz rębacz, pracując w kopalni rud ołowiu i srebra „Fryderyk”, która jest obecnie znana z historycznego znaczenia, jak można przeczytać w artykule dostępnym pod tym linkiem: Zabytkowa Kopalnia Srebra.
W 1839 roku Meitzen podjął naukę w szkole górniczej w Tarnowskich Górach, jednocześnie zdobywając doświadczenie w kopalniach, co zaowocowało awansem na stanowisko sztygara w 1844 roku, a następnie nadsztygara w 1848 roku w kopalni Król. Od 1849 aż do 1852 był przysięgłym górniczym w królewskohuckim okręgu górniczym, a od 1856 roku sprawował funkcję pierwszego inspektora górniczego w kopalni Królowa Luiza. Do głównych obowiązków takich inspektorów należał nadzór nad wydobyciem węgla, co w dzisiejszych czasach reprezentuje instytucja znana jako nadzór górniczy.
Volkmar Meitzen zyskał uznanie jako autor nowej metody eksploatacji pokładów węgla, która polegała na zastosowaniu wybierki szachownicowej zamiast tradycyjnej wybierki filarowej. Ta innowacyjna metoda przyniosła znaczące oszczędności w użyciu drewna oraz zwiększyła wydajność pracy rębacza, podnosząc wydobycie z około 3,5 tony do około 4 ton węgla dziennie.
W 1857 roku pełnił rolę przedstawiciela fiskusa górniczego podczas zakupu obszaru młyńskiego Klimzy, który miał być przeznaczony na budowę osiedli robotniczych (dzisiejsze Klimzowiec, część Chorzowa). W latach 1859–1863 podzielił zakupioną ziemię na działki budowlane. W okresie od 1861 do 1866 Meitzen ponownie pracował w kopalni Królowa Luiza w Zabrzu, gdzie w 1864 roku otrzymał stanowisko radcy górniczego, a rok później zajął stanowisko dyrektora kopalni. Następnie przeniósł się do kopalni Król, gdzie w 1868 roku wprowadził nowatorski system zmianowy, co pozwoliło na dwukrotne zwiększenie postępu w drążeniu chodników.
Meitzen był także inicjatorem przekształcenia osady hutniczej Królewska Huta (znanej obecnie jako Chorzów) oraz pobliskich osiedli robotniczych w gminę miejską. Jego starania były jednak odwlekane przez zarząd huty „Królewskiej”, który obawiał się, że nowe podatki zaszkodzą ich działalności. Dopiero w 1868 roku, po długich negocjacjach z von Donnersmarckiem, Meitzen doprowadził do sprzedaży Huty Królewskiej, co pozwoliło uzyskać prawa miejskie dla Królewskiej Huty.
W trakcie pierwszych wyborów samorządowych w listopadzie 1868 roku, z trzydziestoosobowego składu, tylko jedna trzecia radnych była wybierana przez obywateli. Pozostali członkowie byli mianowani przez skarb górniczy, składający się z wyższych urzędników, którzy odpowiedzialni byli za wybór reszty radnych. Volkmar Meitzen znalazł się w tej Grupie jako radca górniczy, pełniąc funkcję urzędnika państwowego.
Meitzen był jednym z pionierów nowoczesnych rozwiązań w pruskim górnictwie. W 1869 roku wprowadził w kopalni König (późniejszej Król) kliny górnicze z wymiennymi ostrzami stalowymi, a w 1870 roku również wiertarki typu Lisbeth. Jego pierwsze próby w kierunku brykietowania miału węglowego rozpoczęły się w 1871 roku, a rok później miały miejsce eksperymenty związane z nowymi technikami wydobywczymi. Takie innowacje spowodowały stopniowe wycofywanie się z użycia tradycyjnych narzędzi górniczych, jak pyrliki i szpicoki.
Rok 1871 to także czas jego prób wprowadzenia pracowniczych marek kontrolnych, które spotkały się z oporem górników w Królewskiej Hucie. Zdarzenia te doprowadziły do burzliwych zamieszek, zakończonych pacyfikacją przez wojsko, które przez wiele lat musiało stacjonować w mieście. W 1872 roku Meitzen wprowadził mechanizację przetaczania wagonów w szybie Krug kopalni Król, a w 1873 roku zastosowano nowoczesne angielskie narzędzia strzelnicze oraz nowe rodzaje klinów. Jego kadencja przyniosła znaczny wzrost zatrudnienia w kopalni „Król”, z 630 do 6700 górników, oraz imponujący wzrost wydobycia z 150 tys. ton węgla w 1856 roku do ponad miliona dwustu tysięcy ton w 1892 roku. Dodatkowo, z funduszy kopalni zapewniono mieszkańcom Królewskiej Huty dostęp do wody, co było również konsekwencją działań naprawczych związanych z szkodami górniczymi.
Odznaczenia i upamiętnienie
Volkmar Meitzen był odznaczonym kawalerem wielu prestiżowych wyróżnień, w tym Orderu św. Stanisława, który został mu przyznany przez cara. W maju 1892 roku, z powodu swoich znaczących osiągnięć, uzyskał honorowe obywatelstwo Królewskiej Huty, dziś znanej jako Chorzów.
Warto również dodać, że do 1922 roku jego imię nosiła ulica Jagiellońska, która obecnie zmieniła swoją nazwę. Od 2016 roku nowo powstała ulica w sercu Chorzowa nosi jego imię, łącząc ulicę Katowicką z ulicą Moniuszki.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Rajmund Porada | Malwina Ratajczak | Grzegorz Hajdarowicz | Mieczysław Bieniek | Andrzej Kasiura | Anton Jadasch | Alice Bota | Grzegorz Królczyk | Zygfryd GlaeserOceń: Volkmar Meitzen